بازی مهمترین نقش را در رشد کودک دارد. این مطالب برای همة کسانی که کودک دارند یا نوجوان دارند یا حتی فرزند بزرگ دارند و حتی کسانی که ازدواج نکرده اند و کودک ندارند، جالب خواهد بود. چون ما در زندگی مان هیچ کاری نمی کنیم جز بازی. تمام زندگی انسان از تولد تا مرگ، فقط یک بازی است. پرورش کودک بخشی از این بازی است. اگر بازی را بلد نباشیم و صحیح بازی نکنیم، آسیب می بینیم .
ما با دو نگاه به بازی مواجه هستیم: نگاه سنتی و نگاه مدرن
در فرهنگ سنتی ما کلمة « بازی » بار منفی دارد. در فرهنگ عمید راجع به بازی اینگونه نوشته : سرگرمی به چیزی، ورزش، تفریح، قمار.
" بازی کردن" : چیزی در دست گرفتن و خود را بیهوده با آن سرگرم کردن .
" بازیگوش" : بازی دوست، کسی که پیوسته به فکر بازی و تفریح باشد.
این نگاه سنتی به بازی است. در محاوره های خودمان هم چه می گوییم ؟ بازی نکن، غذات رو بخور، تو دیگه بزرگ شدی رفتی کلاس اول بازی نکن بشین درست را بخوان. والدین گله می کنند که این بچه خیلی بازیگوش است و اصلاً درس نمی خواند ؛ مگر درس خواندن چیزی غیر از بازی است ؟
در دورة سنتی بازی و زندگی دقیقاً یکی بوده و فقط کلمه اش را بد می دانستند. در دورة مدرن بازی را از زندگی جدا کردند و آن را تبدیل به یک پدیدة صنعتی کردند. اساس فرهنگ مدرن بر نگاه جزیی نگر و خرد کردن مسائل است ؛ اما نگاه سنتی نگاه کلی نگر است. باز هم بحث خوب و بد کردن سنتی و مدرن نیست بلکه منظور ترسیم شکل و خصوصیات هر دو است .
در زندگی مدرن بازی از زندگی جدا شد و وسایل بازی از وسایل زندگی جدا شد و تبدیل شد به صنعت اسباب بازی. از اسباب بازی سوء استفاده شد، الآن هم می شود. بازی پایه و اساس شخصیت کودک را می سازد ؛ بنابر این اگر سیستمی بخواهد در انسان ها تغییر ایجاد کند، می تواند با سرمایه گذاری روی بازی و اسباب بازی بچه های آن محیط در فرهنگ آیندة آن محیط دخل و تصرف کند.
ما با بازی و در بازی ها شخصیت کودک را می سازیم ؛ اگر در آن دقت نکنیم ممکن است شخصیت مطلوبی برای کودک حاصل نشود .
در دورة مدرن بازی ها تفکیک شدند مثل : بازی های حسی ، حرکتی ، خلاق ، ادراکی ، میدانی و غیره .
در نگاه هوش متعادل و کودک متعادل ما فقط « بازی » داریم و معتقدیم همة بازی ها روی همة جنبه های رشد کودک مؤثر است. و فقط کافی است که ما فضای بازی را برای کودکان فراهم کنیم.
فرزندان ما با نیروی باور نکردنی به سمت رشد رانده می شوند.
جهت دهنده این نیرو در مسیر صحیح و متعادل کننده آن بازی سازنده است اگر از بازی سازنده استفاده نکنیم این نیروی پر قدرت شخصیت فرزندان مان را تخریب خواهد نمود. این واقعیت را جدی بگیرید زیرا فردا دیر است .
در هر صورت و در حال ما با بچه هایمان بازی می کنیم. باعث تعجب است که خیلی وقت ها پدر ها می گویند : « من فرصت ندارم با فرزندم بازی کنم » این حرف ها از اساس اشتباه است. چون ما در همه حال در حال بازی با فرزندمان هستیم ؛ فقط باید ببینیم در حال بازی مخرب هستیم یا بازی سازنده ؟ حتی وقتی کودکتان را می زنید یا سرش جیغ می کشید، خوشحال هستید یا بی حوصله، باز هم در حال بازی کردن هستید .اما بازی مخرب...
در قرآن و زبان عربی « لَعِب » به معنای بازی است و لُعبت به معنای عروسک است . هنگامی که در قرآن از لَهو و لَعِب صحبت می کند، تأکید بر این می کند که لهو و لعب شما را سرگرم نکند و از مسیر منحرف تان نکند، دقیقاً اشاره به بازی مخرب می کند و لعب دقیقاً بازی مخرب است .
به بازی های زندگی نگاه کنید ، کسب مقام ، کسب ثروت و کسب شهرت ، همة این ها لَعِب هستند و ما را سرگرم می کنند . داشتن ها هم لُعبت هستند . اسباب بازی اند و ما را سرگرم می کنند . هر چیزی که ما را سرگرم کند و از مسیر رشد منحرف مان کند لعب و لعبت است .
مخروط را به یاد آورید و محور و مسیر رشد که رو به بالا و بی نهایت بود ، بازی مخرب ما را از مسیر رشد منحرف می کند ؛ چه در زندگی خودمان و چه در بازی و کار با کودک، بازی سازنده لهو و لعب نیست.
بچه ها در مسیر هستند، یاد بگیریم از مسیر منحرفشان نکنیم . بازی سازنده ما و کودک را در مسیر رشد قرار می دهد ، به همین دلیل اسمش عبادت است. هر جا که کلمة بازی در آن می آید ، خانه های بازی ، مهد ها و .... خوب نگاه کنید که در آن جا بازی مخرب انجام میشود یا بازی سازنده ؟ در مسیر رشد هستند یا نه ؟
بازی سازنده عبادت است نه لهو و لعب بنابر این ، شخصاً این اعتقاد را دارم که هنگام ورود به مکان بازی بچه ها باید وضو داشته باشید؛ چون بازی با بچه ها عبادت است. سرگرمی و وقت تلف کردن نیست.
هر پدیده ای که انسان را رشد دهد و در مسیر حقیقت هدایت کند عبادت است . ما در زندگی کاری جزء بازی نمی کنیم . تمام مناسک عبادی مان هم بازی های سازنده است .
بازی یعنی چی ؟ با + زی
بازی سازنده حاصلش « باز زندگی » است و بازی مخرب حاصلش « بازَندگی » است که همان باخت است .
استادسلطانی
